Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

bonam copiam ejurare

  • 1 Copia

    1.
    cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Of material objects.
    A.
    Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;

    opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,

    Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;

    copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,

    Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:

    copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,

    id. Inv. 2, 39, 115:

    frugum,

    id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:

    circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,

    id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:

    Plenior ut si quos delectet copia justo,

    id. S. 1, 1, 57:

    Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

    id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:

    exercitus omnium rerum abundabat copiā,

    Caes. B. C. 1, 49:

    abundans omni copiā rerum est regio,

    Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:

    omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),

    Hor. C. 2, 15, 6.—
    B.
    In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:

    meretricum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 34:

    tanta copia venustatum aderat,

    id. Poen. 5, 4, 5:

    quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,

    Cic. Att. 2, 6, 1:

    tanta copia virorum fortium atque innocentium,

    id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    tanta doctissimorum hominum,

    Sall. H. 1, 1 Dietsch:

    magna latronum in eā regione,

    id. C. 28, 4:

    tubicinum,

    id. J. 93, 8:

    procorum,

    Ov. M. 10, 356:

    nimborum,

    Lucr. 6, 511 et saep.—
    2.
    In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.
    (α).
    Sing.:

    omnis armatorum copia,

    Cic. Att. 13, 52, 2:

    eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,

    id. Mur. 37, 78:

    ex omni copiā eligere aliquos,

    Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—
    (β).
    More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:

    armare quam maximas copias,

    Sall. J. 13, 1:

    copias secum adducere,

    Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:

    in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,

    id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—
    II.
    Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.
    A.
    In gen.:

    Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,

    Lucr. 1, 417:

    rerum copia verborum copiam gignit,

    Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.

    rerum,

    Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §

    1: inventionis,

    id. 11, 3, 56:

    orationis,

    id. 4, 2, 117:

    sermonis,

    id. 8, 6, 5:

    abundare debet orator exemplorum copiā,

    id. 12, 4, 1:

    tanta facultas dicendi vel copia,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    verborum,

    Quint. 1, 8, 8:

    in dicendo ubertas et copia,

    Cic. de Or. 1, 12, 50:

    dicendi,

    id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:

    copias eloquentiae ponere in medio,

    id. 7, 10, 15:

    Platonis,

    id. 10, 1, 108:

    Senecae,

    id. 12, 10, 11.—
    B.
    Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.
    (α).
    With gen. gerund.:

    ut mi ejus facias conveniundi copiam,

    Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,

    facere,

    Ter. Heaut. prol. 29; cf.

    dare,

    id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:

    edundi,

    Plaut. Capt. 4, 2, 72:

    cunctandi,

    id. Ep. 1, 2, 58:

    illius inspectandi,

    id. Bacch. 3, 3, 84:

    societatis amicitiaeque conjungendae,

    Sall. J. 83, 1 al. —
    (β).
    With inf.:

    quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,

    Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —
    (γ).
    With ut:

    cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—
    (δ).
    Absol.:

    neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:

    ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:

    pro copiā supplicare Lari familiari,

    Cato, R. R. 143, 2:

    dona pro copiā portantes,

    Liv. 26, 11, 9:

    in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,

    Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    pro rei copiā,

    Sall. J. 90, 1:

    ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,

    Liv. 28, 21, 10:

    iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,

    id. 27, 6, 19. —
    2.
    Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:

    obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63.
    2.
    Cōpĭa, ac, f.
    I.
    The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:

    bona,

    Ov. M. 9, 88:

    opulenta,

    Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—
    II.
    An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—

    Hence, COPIENSIS,

    Inscr. Murat. 753, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Copia

  • 2 copia

    1.
    cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Of material objects.
    A.
    Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;

    opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,

    Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;

    copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,

    Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:

    copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,

    id. Inv. 2, 39, 115:

    frugum,

    id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:

    circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,

    id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:

    Plenior ut si quos delectet copia justo,

    id. S. 1, 1, 57:

    Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

    id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:

    exercitus omnium rerum abundabat copiā,

    Caes. B. C. 1, 49:

    abundans omni copiā rerum est regio,

    Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:

    omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),

    Hor. C. 2, 15, 6.—
    B.
    In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:

    meretricum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 34:

    tanta copia venustatum aderat,

    id. Poen. 5, 4, 5:

    quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,

    Cic. Att. 2, 6, 1:

    tanta copia virorum fortium atque innocentium,

    id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    tanta doctissimorum hominum,

    Sall. H. 1, 1 Dietsch:

    magna latronum in eā regione,

    id. C. 28, 4:

    tubicinum,

    id. J. 93, 8:

    procorum,

    Ov. M. 10, 356:

    nimborum,

    Lucr. 6, 511 et saep.—
    2.
    In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.
    (α).
    Sing.:

    omnis armatorum copia,

    Cic. Att. 13, 52, 2:

    eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,

    id. Mur. 37, 78:

    ex omni copiā eligere aliquos,

    Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—
    (β).
    More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:

    armare quam maximas copias,

    Sall. J. 13, 1:

    copias secum adducere,

    Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:

    in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,

    id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—
    II.
    Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.
    A.
    In gen.:

    Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,

    Lucr. 1, 417:

    rerum copia verborum copiam gignit,

    Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.

    rerum,

    Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §

    1: inventionis,

    id. 11, 3, 56:

    orationis,

    id. 4, 2, 117:

    sermonis,

    id. 8, 6, 5:

    abundare debet orator exemplorum copiā,

    id. 12, 4, 1:

    tanta facultas dicendi vel copia,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    verborum,

    Quint. 1, 8, 8:

    in dicendo ubertas et copia,

    Cic. de Or. 1, 12, 50:

    dicendi,

    id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:

    copias eloquentiae ponere in medio,

    id. 7, 10, 15:

    Platonis,

    id. 10, 1, 108:

    Senecae,

    id. 12, 10, 11.—
    B.
    Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.
    (α).
    With gen. gerund.:

    ut mi ejus facias conveniundi copiam,

    Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,

    facere,

    Ter. Heaut. prol. 29; cf.

    dare,

    id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:

    edundi,

    Plaut. Capt. 4, 2, 72:

    cunctandi,

    id. Ep. 1, 2, 58:

    illius inspectandi,

    id. Bacch. 3, 3, 84:

    societatis amicitiaeque conjungendae,

    Sall. J. 83, 1 al. —
    (β).
    With inf.:

    quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,

    Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —
    (γ).
    With ut:

    cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—
    (δ).
    Absol.:

    neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:

    ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:

    pro copiā supplicare Lari familiari,

    Cato, R. R. 143, 2:

    dona pro copiā portantes,

    Liv. 26, 11, 9:

    in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,

    Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    pro rei copiā,

    Sall. J. 90, 1:

    ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,

    Liv. 28, 21, 10:

    iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,

    id. 27, 6, 19. —
    2.
    Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:

    obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63.
    2.
    Cōpĭa, ac, f.
    I.
    The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:

    bona,

    Ov. M. 9, 88:

    opulenta,

    Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—
    II.
    An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—

    Hence, COPIENSIS,

    Inscr. Murat. 753, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > copia

  • 3 copia

    I cōpia, ae f. [из *. coopia от co + ops ]
    1) запас, фонд, средства, множество, богатство, изобилие (frugum, pecuniae, agri, librorum, rerum omnium C; frumenti Cs; lactis V)
    omnis c. narium Hвсяческое изобилие для обоняния (т. е. всевозможные благовония)
    2) достаток, зажиточность, благосостояние, тж. имущество
    homo genere, famā atque copiis potens Sl — знатный, знаменитый и богатый человек
    bonam copiam ejurare юр. C — клятвенно отрицать свою состоятельность, т. е. объявить себя несостоятельным (неплатежеспособным)
    3) pl. запасы, фонды, состояние (florēre omnibus copiis C); продовольственные резервы, съестные припасы, провизия (copiae tam urbanae, quam rustĭcae PJ; alĕre se copiis alicujus Cs)
    4) масса, множество, тж. количество (sociorum atque civium Sl; minĭma copia poetarum egregiorum C)
    5)
    а) воен. войско
    augebatur illis c. Csих войско возросло
    б) преим. pl.
    navālis c. C — флот, корабли
    c. litterarum VMвысокая учёность
    7) мощь, сила, могущество, возможность ( Capuae potiendae L)
    facere alicui consilii sui copiam C — дать кому-л. возможность получить совет
    facere alicui copiam alicujus Ter — предоставить кого-л. в чьё-л. распоряжение
    habere copiam alicujus Sl — иметь кого-л. в своей власти
    II Cōpia, ae f.
    Копия, богиня изобилия Pl, H, O

    Латинско-русский словарь > copia

  • 4 copia

    [co-ops; copia [[ →] inopia] [st1]1 [-] cōpĭa, ae, f.: a - abondance (d'objets divers), grande quantité de; moyens d'existence, ressources, fortune, richesses.    - copia frugum, Cic.: récolte abondante.    - omnis copia narium, Hor. C. 2, 15, 6: tous les trésors de l'odorat (toutes les fleurs).    - exercitum Cn. Domitii suis copiis sustentare, Cic.: entretenir à ses frais l'armée de Cn. Domitius.    - copiae maris, Plin. Ep. 5, 2: les ressources de la mer.    - circumfluere omnibus copiis, Cic. Lael. 15: nager dans l'abondance.    - exercitus Afranii omnium rerum abundabat copia, Caes. BC. 1: l'armée d'Afranius avait tout en abondance.    - magna copia pabuli suppetebat, Caes. BC. 1: il avait du fourrage en grande quantité.    - numerus exiguus pro copia agri, Liv. 35: nombre insuffisant par rapport à l'étendue du territoire.    - in magna copia rerum aliud alii natura iter ostendit, Sall. C. 2: dans le vaste champ des activités humaines la nature montre à chacun la route à suivre.    - avaritia pecuniae studium habet... neque copia neque inopia minuitur, Sall. C. 11: l'avidité, c'est le désir d'argent... ni l'abondance, ni l'indigence n'en diminuent la violence. b - au plur. provisions (de bouche), approvisionnements, subsistances, vivres.    - inops copiarum, Vell.: sans provisions de bouche, (privé de tout).    - copias Dyrrhachii comparare, Caes.: réunir des provisions à Dyrrachium.    - copias in castra convehere, Tac.: transporter des approvisionnements dans le camp.    - au sing. - copia cum egestate confligit, Cic.: la richesse lutte contre le dénûment.    - bonam copiam alicui ejurare, Cic.: déclarer à qqn qu'on est insolvable.    - bonam copiam jurare, Varr.: affirmer par serment sa solvabillité. c - grand nombre, foule, multitude.    - copia latronum, Sall.: une grande quantité de brigands.    - copia poetarum, Cic.: une grande quantité de poètes. d - souvent au plur. corps d'armée, troupes, forces militaires.    - navalis copia, Cic.: forces navales.    - augebatur illis copia, Caes. BC. 1: leurs effectifs augmentaient.    - copias suas exponit; legiones habere sese paratas decem, Caes. BC. 1: il dénombre ses forces: il a dix légions toutes prêtes.    - omnibus copiis Sicorim transeunt, Caes. BC. 1: ils passent le Sicoris avec toutes leurs troupes. e - abondance oratoire.    - copia dicendi (copia in dicendo), Cic.: l’éloquence.    - copia inventionis, Quint.: la richesse d'invention. g - moyen, ressource, faculté, pouvoir, permission, liberté.    - copiam quaerere, Ter.: chercher un moyen.    - Adherbalis appellandi copia non fuit, Sall. J. 22: il n'y eut pas moyen de rencontrer Adherbal.    - non emendi aut mutandi copia erat, Sall. J. 18: il n'y avait pas moyen de faire des achats ou des échanges.    - alicui copiam facere alicujus rei: donner à qqn la libre disposition de qqch.    - civibus suis consilii sui copiam facere, Cic.: mettre ses avis à la disposition de ses concitoyens.    - copiam dare, Virg. (copiam efficere, Plaut.): donner la permission.    - dare senatus copiam, Tac.: accorder une audience du sénat.    - copiam facere ut, Plaut.: permettre de.    - non cunctandi copia est, Plaut. Ep. 1, 2, 58: je n'ai pas de temps à perdre.    - si modo copia detur, Ov.: pourvu que j'en aie l'occasion.    - pro copia, Plaut.: à ma discrétion, à ma disposition.    - pro copia cujusque, Curt.: suivant les facultés de chacun.    - pro copia rerum et temporis, Amm. 25: en raison des circonstances.    - ex copia rerum statuit sibi nihil agitandum, Sall. J. 39: en raison de la situation, il décida qu'on ne devait rien faire.    - avec ut + subj. - copia est ut... Plaut. Ter.: il y a possibilité de.    - avec inf. - quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat, bellum quam pacem malebant, Sall. C. 17: alors qu'ils auraient pu vivre sans rien faire dans le luxe ou dans la mollesse, ils préféraient la guerre à la paix. [st1]2 [-] Cōpĭa, ae, f.: l'Abondance (déesse).    - aurea fruges Italiae pleno defundit Copia cornu, Hor. Ep. 1: l'Abondance dorée répand sa pleine corne de fruits sur l'Italie. [st1]3 [-] Cōpĭa Augusta = Lugdunum: Lyon.
    * * *
    [co-ops; copia [[ →] inopia] [st1]1 [-] cōpĭa, ae, f.: a - abondance (d'objets divers), grande quantité de; moyens d'existence, ressources, fortune, richesses.    - copia frugum, Cic.: récolte abondante.    - omnis copia narium, Hor. C. 2, 15, 6: tous les trésors de l'odorat (toutes les fleurs).    - exercitum Cn. Domitii suis copiis sustentare, Cic.: entretenir à ses frais l'armée de Cn. Domitius.    - copiae maris, Plin. Ep. 5, 2: les ressources de la mer.    - circumfluere omnibus copiis, Cic. Lael. 15: nager dans l'abondance.    - exercitus Afranii omnium rerum abundabat copia, Caes. BC. 1: l'armée d'Afranius avait tout en abondance.    - magna copia pabuli suppetebat, Caes. BC. 1: il avait du fourrage en grande quantité.    - numerus exiguus pro copia agri, Liv. 35: nombre insuffisant par rapport à l'étendue du territoire.    - in magna copia rerum aliud alii natura iter ostendit, Sall. C. 2: dans le vaste champ des activités humaines la nature montre à chacun la route à suivre.    - avaritia pecuniae studium habet... neque copia neque inopia minuitur, Sall. C. 11: l'avidité, c'est le désir d'argent... ni l'abondance, ni l'indigence n'en diminuent la violence. b - au plur. provisions (de bouche), approvisionnements, subsistances, vivres.    - inops copiarum, Vell.: sans provisions de bouche, (privé de tout).    - copias Dyrrhachii comparare, Caes.: réunir des provisions à Dyrrachium.    - copias in castra convehere, Tac.: transporter des approvisionnements dans le camp.    - au sing. - copia cum egestate confligit, Cic.: la richesse lutte contre le dénûment.    - bonam copiam alicui ejurare, Cic.: déclarer à qqn qu'on est insolvable.    - bonam copiam jurare, Varr.: affirmer par serment sa solvabillité. c - grand nombre, foule, multitude.    - copia latronum, Sall.: une grande quantité de brigands.    - copia poetarum, Cic.: une grande quantité de poètes. d - souvent au plur. corps d'armée, troupes, forces militaires.    - navalis copia, Cic.: forces navales.    - augebatur illis copia, Caes. BC. 1: leurs effectifs augmentaient.    - copias suas exponit; legiones habere sese paratas decem, Caes. BC. 1: il dénombre ses forces: il a dix légions toutes prêtes.    - omnibus copiis Sicorim transeunt, Caes. BC. 1: ils passent le Sicoris avec toutes leurs troupes. e - abondance oratoire.    - copia dicendi (copia in dicendo), Cic.: l’éloquence.    - copia inventionis, Quint.: la richesse d'invention. g - moyen, ressource, faculté, pouvoir, permission, liberté.    - copiam quaerere, Ter.: chercher un moyen.    - Adherbalis appellandi copia non fuit, Sall. J. 22: il n'y eut pas moyen de rencontrer Adherbal.    - non emendi aut mutandi copia erat, Sall. J. 18: il n'y avait pas moyen de faire des achats ou des échanges.    - alicui copiam facere alicujus rei: donner à qqn la libre disposition de qqch.    - civibus suis consilii sui copiam facere, Cic.: mettre ses avis à la disposition de ses concitoyens.    - copiam dare, Virg. (copiam efficere, Plaut.): donner la permission.    - dare senatus copiam, Tac.: accorder une audience du sénat.    - copiam facere ut, Plaut.: permettre de.    - non cunctandi copia est, Plaut. Ep. 1, 2, 58: je n'ai pas de temps à perdre.    - si modo copia detur, Ov.: pourvu que j'en aie l'occasion.    - pro copia, Plaut.: à ma discrétion, à ma disposition.    - pro copia cujusque, Curt.: suivant les facultés de chacun.    - pro copia rerum et temporis, Amm. 25: en raison des circonstances.    - ex copia rerum statuit sibi nihil agitandum, Sall. J. 39: en raison de la situation, il décida qu'on ne devait rien faire.    - avec ut + subj. - copia est ut... Plaut. Ter.: il y a possibilité de.    - avec inf. - quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat, bellum quam pacem malebant, Sall. C. 17: alors qu'ils auraient pu vivre sans rien faire dans le luxe ou dans la mollesse, ils préféraient la guerre à la paix. [st1]2 [-] Cōpĭa, ae, f.: l'Abondance (déesse).    - aurea fruges Italiae pleno defundit Copia cornu, Hor. Ep. 1: l'Abondance dorée répand sa pleine corne de fruits sur l'Italie. [st1]3 [-] Cōpĭa Augusta = Lugdunum: Lyon.
    * * *
        Copia, copiae, Abondance de quelque chose que ce soit, Foison, Copiosité, Largesse, Plenté.
    \
        Pro copia. Plaut. Selon ma puissance et richesse.
    \
        Pro copia et sapientia. Plaut. Selon mon povoir et sagesse.
    \
        Exiguae amicorum copiae. Cic. Peu d'amis.
    \
        Neque consilii locum habeo, neque auxilii copiam. Terent. Je n'ay ne lieu de prendre conseil n'aide d'aucun.
    \
        Causae copia. Cic. Abondance de droict.
    \
        Vitae copia defit illis. Lucret. Ils meurent.
    \
        Ex copia rerum consilium trahere. Sallust. Prendre conseil et advis selon la fourniture de ce qu'on ha.
    \
        Cassa copia verborum. Lucret. Vaine, Inutile.
    \
        Fastidiosa copia. Horat. Qui fait mespriser et ne tenir compte des choses dont on ha abondance.
    \
        Mala copia. Horat. Qui nuit, et porte dommage.
    \
        Opulenta copia manabit benigno cornu. Horat. Tu auras abondance de tous biens.
    \
        Stipata copia rei alicuius. Lucret. Espesse, Serree.
    \
        Copia. Tacit. Provision de vivres.
    \
        Copia, vel Copiae, tam in singulari, quam in plurali. Terent. Armee, Bende de gens de guerre.
    \
        Copiam aliam quaerere. Terent. Aide et support.
    \
        Copia, Povoir et puissance. Et iungitur plerumque cum hoc verbo Facio vel Do. Terent. - date crescendi copiam Nouarum. Baillez, ou donnez povoir et liberté.
    \
        Dare copiam existimandi aliquid. Terent. Donner ouverture de povoir juger, etc.
    \
        Ea res dedit tum existimandi copiam. Terent. Donna.
    \
        Copia est quae volumus. Sub. eorum. Plaut. Nous avons ce que nous demandons.
    \
        Copia est, vt pedem efferamus ex aedibus. Plaut. Nous avons liberté de sortir.
    \
        Copia est illi in otio viuere. Sallust. Il peult.
    \
        Copia vix fuit eum adeundi. Plaut. Congé, Faculté, A grand peine peuls je, etc. ou me fut il permis, etc.
    \
        Id repetundi copia'st quando velis. Plaut. Tu peuls, Il est en ta puissance de, etc.
    \
        Cunctandi copia non est. Plaut. Je n'ay pas loisir d'arrester, Je ne puis tarder.
    \
        Copiam facere conueniendi alterum. Plaut. Faire qu'on puisse parler à un autre.
    \
        Copiam pugnae facere. Liu. Donner congé de combatre.
    \
        Copiam facere consilii sui. Cic. Recevoir et ouir un chascun qui veult venir demander conseil.
    \
        Cui copiam scientiae tuae facias. Plin. iunior. A qui tu communiques ta science.
    \
        Copiam facere argenti. Plaut. Prester argent.
    \
        Orat vt tui copiam sibi potestatemque facias. Plaut. Elle te prie qu'elle te puisse gouverner. B.
    \
        Copiam efficere alicui ad aliquam amicam. Plaut. Donner accez et entree.

    Dictionarium latinogallicum > copia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»